Bệnh tiểu đường (Đái tháo đường – ĐTĐ) là một trong những bệnh mạn tính phổ biến nhất toàn cầu, với tỷ lệ mắc ngày càng gia tăng. Một trong những biến chứng nhãn khoa thường gặp ở bệnh nhân tiểu đường là đục thủy tinh thể – nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa có thể phòng ngừa được.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, bệnh nhân tiểu đường có nguy cơ mắc đục thủy tinh thể cao gấp 2–5 lần so với người không mắc tiểu đường, và bệnh thường xuất hiện sớm hơn 10–15 năm.

Cơ chế bệnh sinh: Vì sao tiểu đường gây đục thủy tinh thể?

1.     Tăng đường huyết kéo dài → rối loạn chuyển hóa tại thủy tinh thể

o   Khi glucose trong máu tăng cao, một phần được chuyển hóa thành sorbitol nhờ men aldose reductase.

o   Sorbitol tích tụ trong thủy tinh thể, gây tăng áp suất thẩm thấu, hút nước vào trong → làm thay đổi cấu trúc protein, dẫn đến vẩn đục.

2.     Stress oxy hóa

o   Đường huyết cao tạo ra nhiều gốc tự do.

o   Gốc tự do tấn công protein và lipid trong thủy tinh thể, thúc đẩy oxy hóa và kết tủa protein, gây mất tính trong suốt.

3.     Rối loạn cấu trúc protein thủy tinh thể

o   Các protein crystallin trong thủy tinh thể bị glycat hóa (liên kết với đường) → mất độ ổn định, dễ kết tụ thành đám mờ đục.

Dịch tễ học

• Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): bệnh nhân tiểu đường có tỷ lệ phẫu thuật đục thủy tinh thể cao gấp 2 lần so với dân số chung.
• Nghiên cứu Framingham Eye Study: bệnh nhân ĐTĐ <65 tuổi có nguy cơ đục thủy tinh thể tăng 4,8 lần.
• Tại Việt Nam: nhiều khảo sát cộng đồng ghi nhận, trong nhóm bệnh nhân đến mổ Phaco, tỷ lệ người có bệnh tiểu đường dao động 20–30%.

Biểu hiện lâm sàng

Ở bệnh nhân tiểu đường, đục thủy tinh thể có một số đặc điểm:

• Xuất hiện sớm hơn, tiến triển nhanh hơn.
• Dạng thường gặp: đục dưới bao sau và đục vỏ.
• Song song với bệnh lý võng mạc do đái tháo đường, có thể làm thị lực suy giảm trầm trọng.

Chẩn đoán

• Khám mắt định kỳ bằng đèn khe để phát hiện sớm dấu hiệu mờ đục.
• Đo thị lực, soi đáy mắt (khi thủy tinh thể chưa đục nhiều).
• Kiểm soát đường huyết song song với đánh giá mức độ ảnh hưởng của thủy tinh thể.

Điều trị

Điều trị duy nhất cho đục thủy tinh thể là phẫu thuật thay thủy tinh thể nhân tạo (IOL).

• Phaco (Phacoemulsification): phương pháp mổ hiện đại, an toàn, ít xâm lấn, hồi phục nhanh.
• Với bệnh nhân tiểu đường, cần:
• Kiểm soát đường huyết ổn định trước phẫu thuật.
• Theo dõi sát sau mổ vì nguy cơ viêm, phù hoàng điểm cao hơn.

Dự phòng

• Kiểm soát đường huyết, huyết áp, mỡ máu.
• Khám mắt định kỳ 6–12 tháng/lần.
• Đeo kính râm, hạn chế tia UV.
• Duy trì chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa (vitamin C, E, lutein, zeaxanthin).

Kết luận

Đục thủy tinh thể ở bệnh nhân tiểu đường là một biến chứng thường gặp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực và chất lượng cuộc sống. Nhận thức đúng và điều trị kịp thời bằng phẫu thuật Phaco giúp khôi phục thị lực, giảm nguy cơ mù lòa.

👉 Bệnh viện Mắt Miền Đông với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và hệ thống máy Phaco hiện đại, là địa chỉ tin cậy trong điều trị đục thủy tinh thể cho bệnh nhân tiểu đường.

Hotline tư vấn & đặt lịch khám: 0879 712 712 – 0798 712 712