Trong thời đại công nghệ số, trẻ em tiếp xúc sớm và thường xuyên với điện thoại, máy tính bảng, tivi và máy tính. Điều này khiến tỷ lệ mắc tật khúc xạ ở trẻ em, đặc biệt là cận thị học đường, ngày càng tăng cao. Đây không chỉ là vấn đề thị lực đơn thuần mà còn ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe mắt, khả năng học tập và tương lai của trẻ.

 

Bài viết này, Bệnh viện Mắt Miền Đông sẽ tổng hợp 20 câu hỏi quan trọng nhất mà phụ huynh cần biết về tật khúc xạ – cận thị – viễn thị – loạn thị ở trẻ em, kèm theo giải pháp phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả.

 

1. Tật khúc xạ là gì?

 

Tật khúc xạ là tình trạng ánh sáng đi vào mắt không hội tụ đúng trên võng mạc, khiến hình ảnh nhìn thấy bị mờ hoặc nhòe. Có 3 loại chính:

• Cận thị (Myopia): Nhìn rõ vật gần nhưng mờ khi nhìn xa.
• Viễn thị (Hyperopia): Nhìn rõ vật ở xa, khó nhìn gần.
• Loạn thị (Astigmatism): Nhìn mờ, nhòe ở cả xa và gần do giác mạc/thuỷ tinh thể không đều.

👉 Đây là nhóm bệnh lý phổ biến nhất ở trẻ em, còn gọi chung là tật khúc xạ trẻ em.

 

2. Nguyên nhân nào khiến trẻ bị tật khúc xạ?

 

Các yếu tố chính gồm:

• Di truyền: Nếu bố mẹ bị cận/viễn/loạn, nguy cơ con mắc cao hơn.
• Thói quen sinh hoạt: Đọc sách, học tập, dùng điện thoại quá gần và quá lâu.
• Môi trường: Học tập trong phòng thiếu ánh sáng, ít hoạt động ngoài trời.
• Sức khỏe mắt: Trẻ sinh non, nhẹ cân, hoặc mắc bệnh mắt bẩm sinh.
• Dinh dưỡng: Thiếu vitamin A, D, omega-3 ảnh hưởng đến sự phát triển của mắt.

 

3. Vì sao tật khúc xạ phổ biến ở trẻ em hiện nay?

 

Theo thống kê của WHO, gần 30% trẻ em trên toàn thế giới mắc cận thị học đường. Tại Việt Nam, tỷ lệ này lên tới 40–60% ở khu vực thành thị.

Nguyên nhân:

• Thời gian học tập kéo dài.
• Sử dụng thiết bị điện tử trung bình 3–5 giờ/ngày.
• Thiếu vận động ngoài trời – yếu tố đã được chứng minh giúp giảm nguy cơ cận thị.

 

4. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị tật khúc xạ

 

Phụ huynh có thể phát hiện qua những biểu hiện sau:

• Nheo mắt khi nhìn xa.
• Ngồi sát màn hình tivi hoặc bảng viết.
• Đưa sách vở sát mắt.
• Thường xuyên dụi mắt, than mỏi mắt.
• Đau đầu, mất tập trung khi học.
• Nghiêng đầu, che một mắt khi nhìn.
• Mắt đỏ hoặc chảy nước mắt bất thường.

👉 Nếu có ≥2 dấu hiệu trên, nên đưa trẻ đi khám mắt ngay.

 

5. Khi nào nên đưa trẻ đi khám mắt lần đầu?

 

Các chuyên gia khuyến nghị:

• 6 tháng tuổi: Kiểm tra thị lực cơ bản.
• 3 tuổi: Tầm soát tật khúc xạ.
• 6 tuổi (trước khi vào lớp 1): Khám toàn diện để kịp thời phát hiện và điều chỉnh.

Sau đó, nên khám mắt định kỳ 6–12 tháng/lần.

 

6. Phương pháp khám mắt phát hiện tật khúc xạ ở trẻ

 

Tại Bệnh viện Mắt Miền Đông, trẻ sẽ được kiểm tra bằng:

• Máy đo khúc xạ tự động.
• Soi bóng đồng tử.
• Kiểm tra thị lực bằng bảng chữ.
• Nhỏ thuốc giãn đồng tử để đo chính xác độ cận.

Các bước được thực hiện bởi bác sĩ nhãn nhi & kỹ thuật viên chuyên môn cao, đảm bảo độ chính xác tối đa.

 

7. Sự khác biệt giữa cận – viễn – loạn thị

 

• Cận thị: Không nhìn rõ xa, nhìn gần bình thường.
• Viễn thị: Nhìn xa rõ, nhìn gần mờ.
• Loạn thị: Hình ảnh mờ nhòe cả xa lẫn gần.

 

8. Trẻ bị tật khúc xạ có cần đeo kính không?

 

👉 Câu trả lời: CÓ.

Đeo kính đúng độ giúp:

• Cải thiện thị lực, tăng khả năng học tập.
• Hạn chế nhược thị (mắt lười).
• Giảm nguy cơ tăng độ nhanh.

 

9. Đeo kính có làm mắt tăng độ nhanh hơn không?

 

Không. Ngược lại, đeo kính đúng độ giúp mắt không phải điều tiết quá mức, từ đó hạn chế tăng độ.

 

10. Trẻ có cần đeo kính suốt cả ngày không?

 

Tùy tình trạng:

• Cận nhẹ: Có thể đeo khi học hoặc nhìn xa.
• Cận trung bình/nặng: Nên đeo thường xuyên.

👉 Bác sĩ tại Bệnh viện Mắt Miền Đông sẽ tư vấn cụ thể cho từng trường hợp.

 

11. Kính áp tròng có phù hợp cho trẻ không?

 

Có thể, nhưng không phải lựa chọn tối ưu.

• Ưu điểm: Thẩm mỹ, tiện lợi.
• Nhược điểm: Dễ gây viêm, trầy giác mạc nếu vệ sinh kém.

Kính áp tròng thường chỉ nên dùng cho trẻ lớn, có khả năng tự chăm sóc mắt tốt.

 

12. Có phương pháp nào giúp kiểm soát cận thị ở trẻ?

 

Hiện nay có 3 phương pháp kiểm soát cận thị tiến triển đã được áp dụng tại Bệnh viện Mắt Miền Đông:

1.     Ortho-K (kính áp tròng cứng đeo ban đêm): Tạm thời điều chỉnh giác mạc, giúp ban ngày không cần đeo kính.

2.     Kính đặc trị Stellest: Giúp giảm tốc độ tăng độ nhờ cơ chế đặc biệt phân bổ ánh sáng.

3.     Thuốc nhỏ mắt Atropine liều thấp: Làm chậm sự phát triển trục nhãn cầu.

 

13. Đeo kính thường xuyên có ảnh hưởng đến mắt trẻ không?

 

Không. Trái lại, đeo kính đúng độ giúp thị lực ổn định và bảo vệ sự phát triển của mắt.

 

14. Tật khúc xạ có thể tự khỏi không?

 

Không. Tật khúc xạ không thể tự khỏi, cần phải:

• Đeo kính.
• Kiểm soát bằng phương pháp chuyên khoa.
• Theo dõi định kỳ.

 

15. Cách bảo vệ mắt khi trẻ dùng thiết bị điện tử

 

• Áp dụng nguyên tắc 20–20–20: Cứ 20 phút nhìn màn hình, cho trẻ nhìn xa 6m trong 20 giây.
• Hạn chế thời gian sử dụng: Trẻ <6 tuổi nên <1h/ngày.
• Khoảng cách tối thiểu 40–50 cm.
• Ánh sáng phòng đầy đủ.
• Sử dụng kính chống ánh sáng xanh.
• Khuyến khích chơi ngoài trời ít nhất 2 giờ/ngày.

 

16. Phẫu thuật xóa cận có nên thực hiện cho trẻ?

 

Không. Phẫu thuật chỉ phù hợp khi trẻ ≥18 tuổi và độ khúc xạ đã ổn định.

 

17. Tật khúc xạ có yếu tố di truyền không?

 

Có. Nếu bố hoặc mẹ bị cận, nguy cơ con bị cận tăng gấp 2 lần. Nếu cả hai đều cận, nguy cơ cao gấp 6 lần.

 

18. Trẻ đã đeo kính ổn định có cần khám lại không?

 

Có. Trẻ cần khám mắt định kỳ 6 tháng/lần để theo dõi độ cận và thay kính khi cần.

 

19. Hậu quả nếu không điều trị tật khúc xạ sớm

 

• Suy giảm thị lực.
• Nhược thị (mắt lười).
• Lác mắt.
• Cận thị nặng (cận trên -6D).
• Ảnh hưởng học tập và tâm lý.

 

20. Làm sao để phòng ngừa tật khúc xạ cho trẻ?

 

• Cho trẻ ra ngoài trời ít nhất 120 phút/ngày.
• Đảm bảo ánh sáng khi học tập.
• Hướng dẫn trẻ ngồi học đúng tư thế.
• Dinh dưỡng đầy đủ vitamin A, D, E, kẽm, omega-3.
• Khám mắt định kỳ tại Bệnh viện Mắt Miền Đông.

 

Dịch vụ Khám khúc xạ & Kiểm soát cận thị tại Bệnh viện Mắt Miền Đông

 

Tại Bệnh viện Mắt Miền Đông, chúng tôi cung cấp:

• Khám tật khúc xạ toàn diện cho trẻ em.
• Đo khúc xạ bằng công nghệ hiện đại.
• Tư vấn kính cận – kính đặc trị Stellest – Ortho-K.
• Chương trình kiểm soát cận thị toàn diện.
• Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Nhãn nhi giàu kinh nghiệm.

 

👉 Khám sớm – Phát hiện sớm – Kiểm soát sớm là chìa khóa bảo vệ thị lực cho con bạn.

 

Kết luận

Tật khúc xạ ở trẻ em đang ngày càng gia tăng và trẻ hóa. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp kiểm soát giúp phụ huynh bảo vệ đôi mắt sáng cho con.

 

📞 Liên hệ Bệnh viện Mắt Miền Đông để được tư vấn và đặt lịch khám:

• Hotline: 0879 712 712 – 0798 712 712
• Địa chỉ: 712A CMT8, P. Long Toàn, TP. Bà Rịa
• Website: www.benhvienmatmiendong.com

🌟 Hãy đồng hành cùng Bệnh viện Mắt Miền Đông để chăm sóc và bảo vệ thị lực cho thế hệ tương lai!